Biblioteka Rożental: 77 LAT TEMU EKSTERMINACJA NIEMIECKA NA ZIEMI LUBAWSKIEJ

CZCIMY PAMIĘĆ POMORDOWANYCH
7 GRUDNIA 1939 r. - BOREK, KOŁO LUBAWY
7 grudnia w Borku,koło Lubawy pomordowanym 77 lat temu o oddali hołd, mieszkańcy Gminy Lubawa z panem wójtem Tomaszem Ewertowskim.
Podczas zajęć bibliotecznych, młodzież poznała historię Czarnego Czwartku na Ziemi Lubawskiej w oparciu o publikację Andrzeja Koreckiego
,,Czarny czwartek 7 grudnia 1939 roku".

MIESZKAŃCU ZIEMI LUBAWSKIEJ - CZY PAMIĘTASZ ?

77 lat temu Niemcy wkroczyli na ziemię lubawską, okupując ją , a ludność wysiedlać całymi rodzinami, skazując na obozy,więzienia, tortury,poniewierkę i śmierć.

Na mocy dekretu Adolfa Hitlera z 8 października 1939r. ziemie północne Rzeczpospolitej włączono do III Rzeszy w tym powiat nowomiejski. W powiecie nowomiejskim władzę przejęła administracja cywilna. Komisarzem, starostą został Kurt Stuertz,a po nim Erwin Johst. W dniu 5 września 1939r. Erwin Jost przemawiał tak :

,,... - Mamy przed sobą dużo pracy, meine Herren! Tak jest, pracy wytrwałej i konsekwentnej.Musimy zaprowadzić tu nasz, niemiecki porządek. Przez dwadzieścia lat rządów od pierwszej wojny Polacy poczynili tu spustoszenia, wykorzenili niemieckość z tej naszej prastarej ziemi! Sami się zagospodarowali bezczelnie. Trzeba to wszystko wyrwać z korzeniami. Jawohl, usunąć razem z Polakami!...".
Z przemowy Erwina Johsta płynęła nienawiść w stosunku do Polaków.Niemcy
realizowali swoje zadania, zakładając w Nowym Mieście Lubawskim eksterminacyjną
organizację Selbschutz, która zajęła się wyniszczaniem Polaków.W Nowym Mieście Lubawskim znajdowały się dwa więzienia; więzienie sądowe przekształcone w areszt dla nieletnich, które mieściło się przy ul. 3 Maja oraz więzienie w hotelu ,,Flisak".Niemieccy oprawcy Selbschutzu dokonywali morderstw na więźniach w sposób skryty.Ciała wywozili ciężarówkami nocą do miejscowości Borek ,koło Lubawy.

Spośród 27 oprawców Niemieckich w Nowym Mieście Lubawskim i Lubawie:

Wiebe Herbert ur. 1906r. w Lidzbarku w niemieckiej rodzinie.Herbert Wiebe znany był z okrucieństwa i okrutnych mordów na aresztowanych. Był dowodzącym Selbschutzu w Lidzbarku Welskim.,,Uczestniczył w egzekucjach w Lidzbarku, Lubawie i Nowym Mieście Lubawskim".
,,Sperling Karol ur.12 XII 1911r. w Nowym Mieście Lubawskim. Ukończył pięć klas szkoły powszechnej i praktykę ogrodnika.1 maja 1938 r. przeszedł na wiarę rzymsko-katolicką(do maja 1938r. był wyznania
ewangelickiego).Przeszedł na katolicyzm, aby poślubić katoliczkę -Annę Chmarzyńską z Mroczna. We wrześniu 1939r. został burmistrzem Nowego Miasta Lubawskiego.6 grudnia 1939r. wystąpił z kościoła katolickiego(szczyt sofisterii! - konsekwencja czy przypodobanie się kolegom?), wiedząc, że będzie następnego dnia rozstrzeliwał Polaków. Był jednym z najgorliwszych morderców w Nowym Mieście Lubawskim...Po błyskotliwej karierze w 1939r. zaczął pić nałogowo alkohol.Próbował zamordować własną żonę.Skończył karierę jako najniższy urzędnik magistratu - zajmował się zbieraniem podatku od psów.Został wcielony do wojska - był na froncie wschodnim."

Wśród rozstrzelanych 7 grudnia 1939r. w Nowym Mieście Lubawskim
i Lubawie byli:

Kamiński Jakub - Urodził się 25 lipca 1887r. w Kazanicach, a rozstrzelany był 7 grudnia 1939r.w Nowym Mieście Lubawskim.Nazwisko jego widnieje na pomniku w Nowym Mieście Lubawskim.
Zawadzki Alfons prowadził zlewnie mleka w Targowisku, koło Lubawy - Urodził się 14 października 1914r. Rozstrzelany w Nowym Mieście Lubawskim. Nazwisko jego widnieje na pomniku w Lubawie i NML.
Ewertowski Józef - Urodził się 11 IV 1876r. w Rożentalu. Rozstrzelany 7 grudnia w Lubawie - Nazwisko widnieje na pomniku w Lubawie.

Obecnie w Borku stoi pomnik z napisem ,,NIE ZAPOMNIMY ZBRODNI HITLEROWSKICH".Pomnik ten wykonali lubawscy rzemieślnicy we wrześniu 1969r.