W latach 1948 - 1950 księgozbiór biblioteki w Rożentalu liczył 1340
woluminów.
Biblioteka Publiczna w Rożentalu została
założona w 1953 roku i pełniła funkcję Gromadzkiej Biblioteki Publicznej. Do
roku 1966 mieściła się w starym budynku Szkoły Podstawowej.
W latach 1966 – 1988 księgozbiór był przenoszony siedmiokrotnie do prywatnych budynków. Zmiany
lokalowe były niekorzystne, pomieszczenia ciasne, nieodpowiednie dla
księgozbioru, a każda przeprowadzka wpływała ujemnie na stan książek.
W latach 1973
– biblioteka działała jako filia w
Rożentalu, obsługiwała wtedy sześć punktów bibliotecznych. Punkty biblioteczne mieściły
się w szkołach w Zielkowie, Kazanicach, Grabowie i Władykach. Natomiast w Gierłoży
i Pomierkach znajdowały się w prywatnych
domach.
W latach 1973 – 1992 biblioteka nadal funkcjonowała jako Biblioteka Publiczna Filia w
Rożentalu.
W 1988 r. kiedy
przestały istnieć powiaty, biblioteka wykupiła na własność odrębny budynek tylko
i wyłącznie dla potrzeb własnych. Do zakupu budynku głównie przyczyniły się:
Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Olsztynie oraz Miejska Biblioteka Publiczna w
Lubawie. Od tego czasu biblioteka wreszcie mogła prężniej funkcjonować, a księgozbiór
rozłożony był swobodnie. Nie na długo jednak biblioteka cieszyła się dogodnymi warunkami.
W 1994 r. władze
Gminy w Lubawie dokonały sprzedaży budynku biblioteki.
Dnia, 28 kwietnia1994 roku biblioteka
została przeniesiona do piwnicy gminnego budynku komunalnego nr 123 B w Rożentalu.
Od 1993 do 1999
biblioteka funkcjonowała jako Gminna Biblioteka Publiczna w Lubawie z siedzibą
w Rożentalu.
W 1999 r.
władze gminny zmieniły zapis. Biblioteka jest jednostką budżetową pełniącą
funkcję Gminnej Biblioteki Publicznej w Lubawie z siedzibą w Rożentalu, a także
pełni funkcję merytoryczną nad 2 filiami na terenie Gminy Lubawa.
2003r. Uchwałą
NR X/56/03 Rady Gminy Lubawa z dnia 24
listopada 2003r.
w sprawie utworzenia samorządowej instytucji kultury pod nazwą
,,Biblioteka Publiczna Gminy Lubawa” i nadania jej statutu.
Właśnie dzięki nowym władzom
nowo wybranego wójta i rady biblioteka otrzymała w/w uchwałą i korzystny
zapis w statucie . Już nie jest podległą jednostką ,lecz samodzielną Instytucją Kultury . Pełni
funkcję merytoryczną nad
filiami w: Byszwałdzie,
Prątnicy na terenie
Gminy Lubawa .
2003 r. Uchwałą
NR X/56/03 Rady Gminy Lubawa z dnia 24 listopada 2003 r.
w sprawie utworzenia
samorządowej instytucji kultury pod nazwą ,,Biblioteka Publiczna Gminy Lubawa”
i nadania jej statutu.
Właśnie dzięki nowym władzom,
nowo wybranemu wójtowi i radzie gminy
w 2003r biblioteka otrzymała w/w uchwałą korzystny zapis
w statucie.
Już nie jest podległą jednostką, lecz samodzielną Instytucją Kultury i pełni
funkcję merytoryczną nad filiami w: Byszwałdzie, Prątnicy na terenie Gminy
Lubawa.
W 2006 r. biblioteka zostaje przeniesiona z gminnego budynku
komunalnego nr 123 B do
przestrzennego pomieszczenia w budynku szkoły podstawowej
w Rożentalu.
Ważniejsze z historii
Towarzystwo Czytelni
Ludowych w latach 1883-1889 założyło biblioteki w:
Prątnicy, Grabowie, Kazanicach, Mortęgach, Rożentalu,
Sampławie, Targowisku, Tuszewie, Złotowie.
Rozwój kulturalny Ziemi
Lubawskiej w okresie międzywojennym
Od 1926 r.,
działało Towarzystwo Czytelni Ludowych, opiekując się bibliotekami w
następujących dziewięciu wsiach :
Grabowo, Kazanice, Mortęgi, Prątnica, Sampława, Targowisko,
Tuszewo, Rożental, Zielkowo, Złotowo, Zwiniarz, organizując tzw. biblioteki
ruchome, czyli wysyłające książki kompletami do bibliotek. Towarzystwo
organizowało kursy biblioteczne, odczyty, wycieczki i przedstawienia
amatorskie.
Po II wojnie powstają
biblioteki:
1 listopada 1949 r.
zostaje utworzona filia pod nazwą Gromadzka
Biblioteka
w Fijewie.
1950 r. powstaje
filia pod nazwą Gromadzka Biblioteka w
Prątnicy.
1 lipca 1953 r.
powstaje filia pod nazwą Gromadzka
Biblioteka w Rożentalu.
1955 r. powstaje
filia pod nazwą Gromadzka Biblioteka w
Sampławie.
1956 r. powstaje
filia Gromadzka Biblioteka w Łążynie.
4 maja 1966 r. powstaje
filia pod nazwą Gromadzka Biblioteka w
Byszwałdzie.
W latach 70-tych dane wskazują, że najwięcej woluminów było
w bibliotece Gromadzkiej w Prątnicy.
Najwyższa frekwencja
czytelnicza była w: Sampławie, Rożentalu i Prątnicy.
W latach 70-tych
i 80-tych znajdowało się dwanaście klubów wiejskich, w tym: Wiejski Ośrodek
Kultury w Byszwałdzie, Klub ,,Rolnika” w Złotowie i Zielkowie, Kluby RSW
,,Ruch” w Grabowie, Mortęgach, Omulu, Rakowicach, Rumienicy, Sampławie,
Szczepankowie i w Tuszewie. W rozwój kulturalno- społeczny wpisały się
Ochotnicze Straże Pożarne wszystkich wsi.
W Rożentalu zespół teatralny założył i prowadził przez
kilkanaście lat członek OSP – Antoni Żuchowski. W latach 70-tych zdobył w
wojewódzkich konkursach strażackich zespołów amatorskich nagrody za sztukę:
„Garść bursztynu, wygrana i zawalidroga”.
W latach 70-tych
w środowisku lubawskim sławę poetki zyskała pani Maria Widźgowska
z Rożentala (1913 -2005).
Fragment wiersza
,,Często mi się marzy
piękna Ziemia Lubawska,
Ziemia ludzi
pracowitych, mądrych gospodarzy.
Wiem, że tobie,
umiłowana Ziemio – kwitnąca sadami
Oddam w podzięce,
Co mam najlepszego –
mój zapał młody – mój trud serdeczny,
Moje ręce…”
Bibliografia:
,,Nowe Miasto z dziejów miasta i powiatu” – pod red.
Zbigniewa Witkowskiego,
,,Pojezierze”, Olsztyn 1963.
,,Lubawa 19 lat wolności 1920-1939” – Andrzej Korecki, ,,Regionalny Ośrodek Studiów i Ochrony Środowiska Kulturalnego”, Toruń 2000.
,,Ziemia lubawska” – Jan Falkowski, Wydawnictwo Uniwersytetu
Mikołaja Kopernika, Toruń 2006.
,,Lubawa” – Józef Śliwiński; Wydawnictwo , Pojezierze
Olsztyn 1982.
Opracowała: Danuta Mroczek
Opracowała: Danuta Mroczek
