NARODOWY ZRYW 1863 - 1865

150. ROCZNICA POWSTANIA STYCZNIOWEGO

Powstanie Styczniowe jest punktem odniesienia, bohaterstwa i niezłomności dla nowego pokolenia, które na początku XX wieku stanęło do walki  o niepodległą Polskę i ją wywalczyło.Siła Polaków, sukcesy i błędy powstańców to  powód do dumy.
Na powstańczym zrywie z 1863 r. wychowało się pokolenie Legionów i żołnierzy oddanych Polsce. Właśnie dlatego w 1918r.
odzyskaliśmy Niepodległą Polskę.

ODDANI  BEZ  RESZTY OJCZYŹNIE ,,POLSCE’’

Romuald Traugutt poświęcił swoje życie dla podtrzymania upadającego powstania i nie dał się złamać po aresztowaniu przez Rosjan wraz z czterema przywódcami. Ten dzielny bohater  był bardzo religijny z ogromnym poświęceniem dla ojczyzny.

NIEUGIĘTY GENERAŁ Z PODLASIA

Ksiądz Stanisław Brzóska, naczelny kapelan Powstania Styczniowego  urodził się 30 grudnia 1832w miasteczku Dudków na Lubelszczyźnie w rodzinie szlacheckiej,wikary z Łukowa.Wiosną 1864r. ks. Brzóska zorganizował  konny oddział ,który przetrwał 11 miesięcy i został rozbity. Obława rosyjska schwytała ks. Brzóskę,24 kwietnia1865r. został powieszony w Sokołowie Podlaskim. Za udzielanie pomocy  księdzu wiele osób aresztowano i zesłano na Syberię.

POWSTANIE STYCZNIOWE

Przed wybuchem Powstania Styczniowego, na terenach Królestwa Polskiego istniały dwie główne grupy „Biali” i ,,Czerwoni”. ,,Biali” byli za zjednoczeniem całego społeczeństwa,dążyli do rozszerzania Królestwa . „Czerwoni” wdrażali reformy uwłaszczeniowe w wolnej już Polsce oraz odpierali siły carskie, które atakowały Polskę. Powodem wybuchu Powstania Styczniowego był przymusowy pobór do carskiego wojska. Jako opór utworzono Tymczasowy Rząd Narodowy, na czele z dyktatorem Ludwikiem Mierosławskim. Rząd Tymczasowy wydał manifest, w którym wezwał Polaków do walki z wrogim caratem.Początek Powstania Styczniowego był sukcesem Polaków, gdzie  zaskoczyli Rosjan.Sukcesy w walce z Rosjanami odnosił na ziemi kieleckiej Marian Langiewicz. W lutym miało miejsce wydarzenie dla powstańców bardzo niekorzystne. Podpisano w Petersburgu  konwencję  Alvenslebena, która mówiła o współpracy prusko-rosyjskiej i zwalczaniu powstańców. Wojska powstańcze  toczyły walki z oddziałami rosyjskimi. W kwietniu Biali przystąpili do powstania ,objęli  władzę i powołali Rząd Narodowy. W czasie walk w zamachu zginął namiestnik Królestwa generał Berg. W październiku 1863 r. Romuald Traugutt został przywódcą nad oddziałem kobryńskim. W maju 1863r odniósł sukces pod Horkami, a po upadku Rządu Narodowego stanął na czele powstania i organizował oddziały zbrojne, ale  ta próba ratowania powstania nie miała już szans. Coraz liczniejsze wojska rosyjskie skutecznie rozbijały oddziały powstańcze. Rosjanie rozpoczęli represje, wiele tysięcy Polaków zostało zesłanych na Syberię, skąd nigdy już nie wrócili. Zniesiono autonomię Królestwa i uczyniono z niego zwykłą prowincję Rosji. Przybrał na sile także proces rusyfikacji. Skonfiskowano wiele majątków szlacheckich, by ukarać szlachtę biorącą czynny udział w powstaniu. Po upadku Powstania styczniowego po 1864 roku Królestwo Polskie straciło resztki autonomii, rozpoczęła się epoka forsownej rusyfikacji i ciężkie ciosy. 5 sierpnia 1864 r. w pobliżu warszawskiej cytadeli zostali straceni przywódcy powstania styczniowego: Romuald Traugutt, Rafał Krajewski, Józef Toczyski, Roman Żuliński i Jan Jeziorański. Podczas egzekucji  ludzie  śpiewali pieśń ”Święty Boże”.

 

Powstanie Styczniowe zakończyło się klęską, jednak pomimo represji wobec Polaków, zaborcom nie udało się złamać kręgosłupa w narodzie ducha oporu, czego skutkiem było odzyskanie niepodległości po I wojnie światowej.

Źródło:
-  ,,Kronika powstań polskich 1794 - 1944" - Warszawa,1994.

Opracowała: L.E.M.